ตำนานก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ : เพราะความหิวทำให้คิดไปว่าข้าวที่อัดเต็มก่องน้อยกว่าทุกที จึงโมโหพาลฆ่าแม่ของตน
ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ เป็นนิทานพื้นบ้านของอีสาน เล่าถึงโศกนาฏกรรมลูกฆ่าแม่เพราะความหิว เชื่อกันว่า เป็นที่มาของธาตุก่องข้าวน้อย ที่จังหวัดยโสธร เมื่อนานมาแล้ว มีแม่ลูกยากจนอาศัยอยู่ที่ชายทุ่ง ทั้งสองมีอาชีพทำนา เมื่อลูกชายโตเป็นหนุ่มก็ออกไปทำนาและให้แม่อยู่บ้านคอยหุงหาอาหารนำไปส่งที่นา
วันหนึ่งแม่ตื่นสายและคิดว่าคงไปส่งอาหารช้ากว่าทุกวัน ลูกน่าจะหิวกว่าปกติ จึงนำข้าวเหนียวอัดลงในก่องข้าวแน่นกว่าทุกวัน ส่วนลูกชายก็ทำนาทั้งที่หิว ประกอบกับอากาศที่ร้อน ทำให้รู้สึกโมโหแม่ที่มาช้ากว่าทุกที เมื่อแม่มาถึงนา ลูกชายก็ต่อว่าที่แม่มาสาย และรู้สึกว่าข้าวเหนียวที่ใส่ก่องข้าววันนี้น้อยกว่าทุกวัน จึงหยิบไม้ไล่ตีแม่จนสลบไป
จากนั้นก็กลับมากินข้าว แต่กินไปสักพักก็พบว่า ข้าวที่แม่นำมานั้นมีปริมาณมากกว่าทุกที กินเท่าไรก็ไม่หมด และเมื่อหันไปหาแม่ก็พบว่าแม่เสียชีวิตแล้ว ลูกชายรู้สึกเสียใจและสำนึกผิดต่อบาปที่ก่อ จึงได้ออกบวชและสร้างธาตุขึ้นมาลักษณะคล้ายก่องข้าวเพื่อบรรจุกระดูกแม่ ชาวบ้านจึงเรียกธาตุนี้ว่า ธาตุก่องข้าวน้อย